Η ελιά στη Φωκική Γη-Χρυσοπράσινο Φύλλο: Στο Αρχαίο μονοπάτι Χρισσού-Κίρρας- Με το ΚΠΕ Άμφισσας

5 Απριλίου 2012
Περπατήσαμε στο Αρχαίο Μονοπάτι από το Χρισσό έως την Κίρρα, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα του ΚΠΕ Άμφισσας: "Η ελιά το δώρο των Θεών στη Φωκική Γη".
Το μονοπάτι Κίρρας Ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς ακολουθούσαν όσοι έφταναν στην περιοχή από τη θάλασσα.Ξεκινούσε από το λιμάνι της Κίρρας στον Κορινθιακό κόλπο, διέσχειζε το κάμπο και ανηφόριζε για την Κρίσσα και τους Δελφούς.
Ήταν μια μοναδική εμπειρία. Η παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ μας μίλησε για την χλωρίδα που συναντάμε κατά μήκος του μονοπατιού και για τον ελαιώνα του Χρισσού μέσα από τον οποίο περάσαμε για να φτάσουμε στην Κίρρα και να δούμε το αρχαίο λιμάνι...

Το Χρισσό

Η ομάδας μας μαζί με τον κ. Κόττη Γιώργο (μέλος της Π.Ο. του ΚΠΕ Άμφισσας),

στο μονοπάτι

.....έχοντας αφήσει πίσω μας το όμορφο χωριό του Χρισσού

Ο ελαιώνας της Άμφισσας

παρατηρώντας την χλωρίδα....

Άρτουκας ή νάρθηκας
Ο βλαστός του καίγεται εσωτερικά χωρίς φλόγα. Θεωρείται ότι μέσα σε αυτόν έκρυψε ο Προμηθέας τη φωτιά που έκλεψε από το καμίνι του Ηφαίστου, για να τη μεταφέρει στους ανθρώπους.

Ήταν αφιερωμένος στον Διόνυσο. Οι ξεροί του βλαστοί, χρησίμευαν για να φτιάχνου τα κοντάρια που βαστούσαν στις τελετές οι συνοδοί του Διονύσου.

Σκυλοκρεμμύδα ή Μπότσικας
Ιδιότητες: Διουρητικό, Καρδιοτονωτικό, Ευεργετική δράση κατά των εγκαυμάτων και της υδρωπικίας.
Χρησίμευε από την αρχαιότητα σαν φυλαχτό και την κρεμούσαν πάνω από τις πόρτες των σπιτιών

Στο βάθος ελιές και μπροστά

Ασφάκα
Ο Διοσκουρίδης είχε παρατηρήσει ότι ένα μικρό τμήμα από τη ρίζα του, ανακατεμένο με κρασί, θεράπευε τη διάρροια. Το αιθέριο έλαιο που παράγεται από την Ασφάκα έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες και οι μελισσουργοί λένε ότι η μέλισσα δεν μπορεί να πάρει το πλούσιο χυμό της

Αγριελιά
Φύεται σε φρυγανλωδεις περιοχές, πετρώδεις-βραχώδεις λόφους κ.λ.π.
Χρησιμοποιείτε ως υποκείμενο εμβολιασμού της ήμερης ελιάς.
Παράδοση: Με αγριελιά στεφάνωναν τους ολυμπιονίκες στην αρχαία Ολυμπία.

Μπροστά μας το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου


Στο πρώτο κόλπο η Κίρρα και η Ιτέα και στο βάθος το Γαλαξίδι

ανάμεσα στα άλλα και παπαρούνες

Παπαρούνα

Ιδιότητες: Ελαφρύ κατευναστικό, αντιβηχικό, σε μεγάλες δόσεις τοξικό, λειτουργεί και ως αντισπασμωδικό, υπνωτικό και ως εφιδρωτικό.

Ιστορία: Είναι γνωστή από την αρχαιότητα, την ανακάτευαν με τσάι σαν φάρμακο για το βήχα. Χρήση: Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ανάμικτα με άλλα χόρτα σε χορτόπιτες και με τους σπόρους της πασπαλίζουν το επάνω μέρος των άρτων.

Στο εξωτερικό, πέτυχαν να παράγουν ένα λάδι που χρησιμοποιείται ευρέως στην νοθεία του ελαιολάδου και από τα πέταλα της παρασκευάζουν έναν κατακόκκινο χυμό, με τον οποίο χρηματίζουν τα κρασιά.

Κουτσουπιά
Είναι χαρακτηριστικό δέντρο της άνοιξης. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν αναφέρουν πουθενά την κουτσουπιά. Είναι λίγο περίεργο αφού αποτελλεί τον προάγγελο της άνοιξης.
Σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση είναι το δέντρο που κρεμάστηκε ο Ιούδας και τα άνθη βάφτηκαν κόκκινα από ντροπή.

Στον Ελαιώνα του Χρισσού

Κάποιοι μαζεύουν ακόμα ελιές, έτσι σταθήκαμε και μεις τυχεροί, γιατί μας δόθηκε η ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε από κοντά

Εδώ, έχουν στρώσει ελαιόπανα

ενώ, σε αυτό το χωράφι έχουν τοποθεελτήσει, ελαιόδιχτυα, δηλαδή συνθετικά δίχτυα που στρώνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα κάτω από τα δέντρα συνήθως 3-4 μήνες πριν τη συγκομιδή . Εκεί μαζεύονται όλες οι ελιές που πέφτουν από φυσικά αίτια όπως: άνεμος, φυσική πτώση, ασθένειες κ.λπ.

Και κάποιοι καίνε τα κλαδιά που κόπηκαν κατά το μάζεμα του καρπού, για να καθαριστεί το χωράφι

Λαχίδια

Το κάθε κτήμα του ελαιοπαραγωγού αποτελείται από ένα ή περισσότερα «λαχίδια». Το κάθε λαχίδι περιβάλλεται περιμετρικά από ένα ανάχωμα ύψους 50-60 cm το οποίο ονομάζεται «τράφος».

Ο τράφος, αφ' ενός οριοθετεί το λαχίδι, και αφ' ετέρου δημιουργεί τις προϋποθέσεις, ώστε να ποτίζεται το κτήμα με κατάκλιση. Δηλαδή

πλημμυρίζει το κάθε λαχίδι με νερό που θα απορροφηθεί σιγά-σιγά ποτίζοντας τα δέντρα.

Έτσι δαπανώνται αναίτια τεράστιες ποσότητες νερού, αφού ποτίζουν ολόκληρο το λαχίδι και όχι αποκλειστικά τα δένδρα του ελαιώνα. Το νερό αυτό προέρχεται από τρεχούμενα νερά αλλά και από γεωτρήσεις.

Ο κορμός της, ομαλός και λείος στα μικρά-νεαρά δένδρα, γίνεται ανώμαλος, τραχύς, με χαρακτηριστικά εξογκώματα και κοιλώματα (κουφάλες). Το χρώμα του στα νέα δένδρα είναι πράσινο σκούρο, ενώ στα μεγάλα δένδρα σκούρο, με ραβδώσεις χαρακτηριστικές.
Η ρίζα της ελιάς ιδιαίτερα ισχυρή προχωρά σε μεγάλο βάθος, αναλόγως του εδάφους, προκειμένου να στηρίξει το δένδρο, αλλά ταυτόχρονα απλώνεται, αναπτύσσεται σε πλάτος λίγο κάτω από την επιφάνεια, με ριζίδια που
απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά.